16 Ocak 2016 Cumartesi

Bireyi Tanıma Teknikleri: Sosyometri, Kimdir bu tekniği, Sosyodrama, Psikodrama, Oyun ve oyun terapisi, Bibliyoterapi, Vaka incelemesi,Sineterapi...

Başkalarının Görüşlerine Dayalı Teknikler
Sosyometri
Bir grubun üyeleri arasında etkileşim örüntüsünü saptamak amacıyla kullanılan tekniğe sosyometrik test adı verilmektedir. Sosyometrik test için önce gruba belli bir konuda bireylerin sosyal ilişkilerini ifade edebilecekleri bir sosyometrik anket uygulanır. Her sosyometrik ankette bir ölçüt (soru) bulunur. Bir sosyometrik ankette birden fazla ölçüt (soru) bulunmaz.Yani şöyle bir ölçüt (soru) olamaz: Bu derste yapacağımız projede kimlerle çalışmak istersiniz ve bir hafta sonra gideceğimiz okul gezisinde otobüste kiminle oturmak istersiniz, üç isim yazın. (iki ölçüt bulunduğu için böyle bir soru olamaz)
Sosyometri örneği;
Öğrencinin adı ve soyadı:
Tarih:
Sınıfınızda en çok birlikte oturmak istediğiniz üç arkadaşınızın ismini önem sırasına göre yazınız.
Tercih sırasıtercih edilen öğrencinin adı ve soyadı
1……………………………………………………………………….
2……………………………………………………………………….
3……………………………………………………………………….
Uygulayıcının adı ve soyadı:

Tercih edilecek öğrenci sayısı üçten az veya çok da olabilir.
Amacı
Grupla ilgili hangi bilgileri verir?
Bireylerle ilgili hangi bilgileri verir?
-Çeşitli grup etkinliklerinde birlikte çalışabilecek grup üyelerini seçmek
-Sınıfın oturma düzenini belirlemek
-Klikler ve gruplaşmaları daha sağlıklı ve yararlı yönlere kanalize edip olumlu bir grup havası yaratmak
-Grubun sosyal ilişkileri
- Mesafeleri
-Grubun sosyal dokusu
-Liderler
-Terkedilmişler (grubun tamamı tarafından seçilmeyenler-izole edilenler)
-Reddedilenler (grubun bazıları tarafından seçilmeyenler)
-Karşılıklı birbirini çekenler
-Klikler

Anketten elde edilen cevaplar sosyogram adı verilen bir tabloda gösterilir. Sosyogramda sevilenler merkezde, daha az seçilenler şeklin kenarlarına doğru yayılır. Grup üyeleri sembollerle gösterilir. Örneğin kızlar üçgen, erkekler kare ile veya farklı renkler ile gösterilebilir. Bu semboller ve işaretlerin anlamı sosyogram kağıdının bir yerinde belirtilmelidir.
Sosyometri sonuçları genellenemez. Yıldız öğrenci, o ölçütün yıldız öğrencisidir. Başka bir ölçütte yıldız öğrenci olmayabilir. Yani kişinin birlikte çalışmak istediği kişi ile eğlenmek istediği kişi farklı olabilir.Sosyometrik veriler uygulandığı zaman için geçerlidir.
Sosyometri sonuçlarına dayalı olarak eylem tekniklerinden olan sosyodrama ve psikodrama teknikleri kullanılarak bireyin bir sorunun çözümüne katkı sağlanabilir.
Sosyogram grup ve birey hakkında betimsel ifadeler verir. Ancak grup üyeleri arasındaki ilişkinin nedenlerini açıklamaz.
Kimdir bu tekniği
Bu teknikte bir dizi kişilik özelliği veya davranış tarzı yazılır ve öğrencilerden her bir özelliğin karşısına, bunu en iyi temsil eden arkadaşlarının adını yazması istenir. Bir özelliğin karşısına birden fazla isim yazılabileceği gibi, hiçbir isimde yazılmayabileceği kendilerine söylenir. Kim bu tekniği bir gruptaki bireylerin hem kendilerini, hem birbirlerini nasıl algıladıklarını ortaya koyan sosyometrik bir tekniktir. Bireyin bağdaşım hali hakkında ipuçları veren bir tekniktir. Bağdaşım, bireyin kendini nasıl gördüğü ile başkaları tarafından nasıl görüldüğü arasındaki uyuşma derecesidir. Bu uyuşmazlık derecesinin yüksek oluşu bireyin bazı uyum problemlerinin olabileceğine işaret etmektedir.
Kim bu formu
Betimsel ifadeler
Kim bu?
1.      Sınıfta en telaşlı olan
*
2.      Daima güleryüzlü

3.      Genellikle sıkılgan

4.      ………………..

*her ifade için birden çok arkadaşının ismini yazabilirler. Aynı öğrencinin ismi diğer ifadelerin karşısına da yazılabilir. Formu dolduran kimse okuduğu ifadelere kendisi uygun düşüyorsa kendi ismini de yazabilir.
Etkinliğe dayalı teknikler
Sosyodrama
Birey çoğu kez rol çatışması olarak ortaya çıkan sorunların farkına varamaz. Bireye bu konuda yardımcı olmak gerekir. Sosyodrama hem bireyle ilgili bir toplama aracıdır hem de rol çatışmaları konusunda bireye yardım eden bir yöntemdir. Bireyin rollerle ilgili yaşadıklarını oyun içinde ifade etmesi sağlanır.
Sosyodrama, bir grubun yaşadığı ortak durum veya sorunla ilgili rollerin, grup üyelerince paylaşılıp bir uzman kişinin yönetiminde oynanmasıdır. Rol alan bireyler sosyal sorunla ilgili olan belli tipleri temsil ederler. Sosyodramada dikkatler grubun ortak sorununa odaklanmıştır ve sosyodramada amaç sosyal bir boşalma, rahatlama sağlamaktır. Spontanlık ve yaratıcılık sosyodramada çok önemli iki kavramdır.
Psikodrama
Psikodrama bireyin iç dünyasına ilişkin duygularını, tavırlarını, kaygı, korku ve algılarını bir temsil ya da oyun içinde ifade etmesidir. Psikodramada, birey bir başkası için değil, kendisi için kaygı ve üzüntü kaynağı olan psikolojik problemlerini bir grup önünde gerçek yaşamında olduğu gibi rol alarak oynar. Bu da kendisi ve problemleri ile ilgili olarak içgörü kazanmasına yardımcı olur.
Oyun ve oyun terapisi
Özellikle sözel yolla doğrudan bilgi almanın zor olduğu küçük yaşlarda (okul öncesi ve ilköğretimin ilk kademeleri) etkilidir. Oyun çocuğu anlamada yardımcı bir teknik olduğu kadar onun gerginlik ve kaygılarını gidermede sağaltıcı bir işlev görür. Çocukların oyuncakları ile etkileşimleri gözlenerek, oyunlarda aldığı roller, benimsediği davranış kalıpları incelenerek çocuk ile ilgili, onu tanımada ve anlamada önemli ipuçları elde edilebilir. Öğretmenler öğrencileri iyi gözlemlerse danışmanlardan yardım alarak oyun tekniklerini sınıflarına taşıyabilir.
Ev ziyaretleri
Diğer bazı teknikler
Bibliyoterapi
Bireyin kendi problemleriyle ilgili psikolojik içerikli kitaplardan, edebi eserlerden, ünlü kişilerin hayat hikayelerinden yararlanarak kendine psikolojik yardım sağlamasıdır. Burada gönüllülük esastır. Öğrenci okumaya zorlanmamalıdır. Öğrenci izlenmeli, okuma sonuçları-farkındalıklar paylaşılmalıdır. Okunacak kitapların bilinçli bir şekilde danışmanlarca önerilmesi, danışmanın da bilgi sahibi olması gerekmektedir. Öğrenci özdeşim kurup kendini daha kötü hissedebilir, kaygı düzeyleri artabilir. Bu nedenle yanlış anlama ve yorumlar düzeltilmelidir. Özdeşim kurma, katersist, içgörü kazanma bibliyoterapinin aşamalarıdır.
Vaka incelemesi
Bu teknik özellikle köklü ve derin bir sorun yaşayan öğrenciler için önemlidir. Bireyin her yönüyle ele alınıp tüm özelliklerinin incelendiği bir tekniktir. Örneğin, ağır öğrenme bozukluğu, ileri düzeyde davranış bozukluğu gösteren öğrenciler için kullanılabilir. Vaka incelemesinde; öğrencinin kimlik bilgileri, öğrenciye özel kişisel bilgiler, yaşanan sorunun yazılması ve açıklanması, sağlık ve bedensel geçmişi-özgeçmişi, aile özgeçmişi, kişilik özellikleri ve sosyal uyumu vb. bilgiler yer alır.
Vaka konferansı
Sineterapi
YETENEK ve İLGİLERE GÖRE TERCİH EDİLEBİLECEK ALANLAR TABLOSU
Alan
Yetenek
İlgi
Yabancı dil
Sözel, bellek
Edebiyat, yabancı dil
Sosyal bilimler
Sözel
Sosyal bilgiler, sosyal yardım, ikna
Matematik
Sayısal, şekil-uzay
Mekanik, fen bilgisi
Güzel sanatlar
Göz-el koordinasyonu, şekil-uzay
Güzel sanatlar
Fen bilimleri
Sayısal
Fen bilgisi, mekanik, ziraat
Sağlık
Sayısal, Göz
–el koordinasyonu
Fen bilgisi, sosyal yardım
Ticaret
Sayısal
İş ayrıntıları, ticaret, ikna
Çocuk gelişimi
Sözel
Sosyal yardım, ikna
Elektronik-elektrik-bilgisayar
Göz-el koordinasyonu, sayısal
Fen bilgisi
Turizm
Sözel, sayısal
İkna, iş ayrıntıları
Giyim
Göz-el koordinasyonu, şekil-uzay
Güzel sanatlar
Çiçek-örgü
Dokuma, göz-el koordinasyonu
Güzel sanatlar
Ağaç işleri, yapı, kalıpçılık
Sayısal, göz-el koordinasyonu, şekil-uzay
Mekanik, fen bilgisi
Tarım
Göz-el koordinasyonu, sayısal
Ziraat, fen bilgisi
Siyasal bilgiler, Hukuk
Sözel
İkna, sosyal bilgiler
İktisat – işletme
Sözel-sayısal
İkna, ticaret, iş ayrıntıları
İnşaat-makine-tekstil müh.
Sayısal, şekil-uzay, göz-el koordinasyonu
Fen bilgisi, mekanik

YETENEK ve BAŞARI DÜZEYİ KARŞILAŞTIRMASI
Okullarda yetenek ve başarı düzeyinin karşılaştırılması çalışmalarının yapılması, rehberlik hizmetlerinin daha gerçekçi olmasını sağlar. Bu karşılaştırmayı yapmak için yetenek ve başarı testlerinden faydalanılır. Bu karşılaştırma sonucunda 3 durum ortaya çıkar:
1.      Yetenekleri ölçüsünde başarılı öğrenciler
Bu öğrenciler iki gruba ayrılabilir: birincisi hem yeteneği hem de başarısı üstünm olan öğrencilerdir ki, bu öğrenciler kolaylıkla daha ileri düzeydeki akademik programları yürütebilirler. İkincisi, hem yeteneği hem de başarısı düşük öğrenciler ki, bu öğrencilerin daha ileri düzeydeki akademik programlara ayak uydurmaları zor olabilir.
2.      Yeteneklerinin altında başarılı olan öğrenciler
Bu öğrencilerin başarısız olmasına neden olan çeşitli faktörler olabilir. Bu öğrencilere eğitsel rehberlik hizmeti sunulur.
3.      Yeteneklerinin üstünde başarılı olan öğrenciler
Bu öğrenciler baskı ve zorlama sonucunda bu sonuca ulaşmış olabilirler. Kişisel-sosyal rehberlik hizmetinin sunulması uygun olur.



Hiç yorum yok:

Yorum Gönder